Założenia – kąpiel w saunie

Tradycyjna sauna fińska znana jest od ponad 2 tys. lat, ale szczególne zainteresowanie tą specyficzną formą zabiegu cieplnego pojawiło się w Europie Zachodniej w latach trzydziestych XX wieku. Stało się to za sprawą wielkich międzynarodowych sukcesów zawodników fińskich, takich jak: Nurmi, Ritola, Lehtinen i Javrinen.

Obecnie sauna fińska znana jest na całym świecie i zajmuje poczesne miejsce w różnego rodzaju ośrodkach odnowy biologicznej i salonach zdrowia, a także budowana jest często w domach prywatnych i stosowana nie tylko przez sportowców. Ci ostatni bardzo szybko docenili profilaktyczno-higieniczne znaczenie regularnych zabiegów cieplnych i nie wyobrażają sobie odnowy biologicznej bez sauny.

Niestety, bardzo często zabiegi te stosowane są w sposób nieodpowiedni. Niektórzy sportowcy (np. ciężarowcy, bokserzy, zapaśnicy, judocy) używają ich do szybkiego obniżenia masy ciała w trakcie tzw. „zbijania wagi” oraz w trakcie przygotowywania organizmu do wykonywania wysiłku w podwyższonej temperaturze otoczenia. Jest to potępiane przez lekarzy, fizjologów i niektórych trenerów z uwagi na negatywny wpływ odwodnienia na wydolność organizmu oraz możliwość wystąpienia poważnych powikłań zdrowotnych.

Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych zmian zachodzących w organizmie w czasie kąpieli cieplnej w saunie oraz jej wpływu na wydolność sportowca oraz podanie kilku praktycznych zaleceń wynikających z tych informacji.

Kąpiel w saunie fińskiej polega na:

• przebywania na przemian w wysokiej i niskiej temperaturze
• 2-3 krotne przegrzewania i schładzanie organizmu
• temperatura: 70-100’C, czasami do 120°C (pod sufitem)
• wilgotność względna: 5-15% (przy polewaniu kamieni wodą wzrasta do 50%)
• czas przegrzewania: 5-15 minut
• pobyt w saunie kończy się ochładzaniem ciała, prysznicem i wypoczynkiem

Po wylaniu wody wilgotność względna gwałtownie wzrasta do 50%, a rozchodząca się wokoło para wodna wywołuje uczucie nagłego zwiększenia wilgotności i temperatury w pomieszczeniu. Pobyt w gorącym pomieszczeniu sauny trwa krótko, zwykle 5-15 minut.

Po wyjściu z sauny nastąpić powinno ochłodzenie ciała. W tradycji fińskiej zaleca się ochładzającą kąpiel w jeziorze lub w morzu, a zimą w przerębli lub na śniegu. Przegrzewanie i ochładzanie ciała odbywa się zazwyczaj dwa, trzy razy w czasie jednego zabiegu. Kończy się on ochłodzeniem organizmu, spłukaniem letnią wodą pod prysznicem, a następnie wypoczynkiem, w trakcie którego przyjmować można chłodne napoje.