Wskazania i przeciwskazania
Wpływ sauny na organizm:
- hartuje i zwiększa odporność organizmu na infekcje;
- zwiększa podstawową przemianę materii nawet o 40%, co ma związek z pobudzeniem układu współczulnego;
- pobudza gruczoły dokrewne, szczególnie układ podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowy;
- poprzez zmniejszenie aktywności motoneuronów gamma i pobudzenie włókien intrafuzalnych, co z kolei obniża aktywność motoneuronów alfa,powodując zmniejszenie napięcia mięśniowego;
- poprawia elastyczność tkanki włóknistej torebki stawowej i więzadeł stawowych, zwiększa krążenie krwi w torebce stawowej i zmniejsza lepkość mazi stawowej;
- oczyszcza skórę szczególnie ze złuszczonego naskórka;
- pobudza gruczoły potowe odpowiedzialne za termoregulacje organizmu;
- pobudza warstwę rozrodczą naskórka;
- powoduje wzrost ukrwienia i przemiany materii w mięśniach;
- zwiększa siłę mięśni;
- reguluje czynność układu autonomicznego;
- zmniejsza zawartość kwasu mlekowego we krwi;
- zwiększa wysycenie krwi tlenem;
- powoduje psychiczne uczucie przyjemnego pobudzenia i odświeżenia;
- poprawia wskaźniki sprawności układu oddechowego;
- zmniejsza napięcie układu nerwowego;
- zwiększa potrzebę snu i jego głębokość.
Do bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania sauny należą:
- ostre, przewlekłe choroby zakaźne;
- wszelkie krwawienia, jawne i ukryte;
- niewydolność krążenia, miażdżyca znacznego stopnia;
- choroby w przebiegu ostrym i podostrym,
- choroby przewlekle w okresie zaostrzeń,
- nowotwory złośliwe i łagodne w okresie wzrostu stałego.
- choroby psychiczne, padaczka,
- zaburzenia hormonalne,
- alkoholizm, narkomania, wyniszczenie i zniedołężnienie,
- znacznego stopnia.
Poniższa tabela zawiera wskazania i przeciwwskazania stosowania sauny dotyczące chorób, dysfunkcji narządu ruchu.
| Wskazania | Przeciwwskazania |
| Łagodne postacie gośćca przewlekle postępującego, stany po operacjach stawowych. | Gościec przewlekły postępujący – w okresie dużej lub narastającej aktywności (stany gorączkowe, świeżo występujące wysięki stawowe) |
| Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk) przy dobrym stanie ogólnym. | Przypadki zzsk ze znacznym upośledzeniem funkcji ruchowej i z nasilonymi objawami bólowymi. |
| Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa (zespół szyjny, lędźwiowy z objawami korzeniowymi) stawów, choroba Heberdena, Boucharda z zajęciem stawów biodrowych kolanowych i stóp. | Gościec zwyradniający kostno-stawowy w okresie zaostrzeń stanu zapalnego oraz ze znacznym ograniczeniem ruchomości stawów upośledzającym samodzielne poruszanie się. |
| Choroby neurotroficzne dotyczące narządu ruchu, bólowe zespoły odkręgosłupowe. | |
| Artropatie | Artropatia z ostrymi objawami skórnymi. |
| Gościec zwyradniający wielostawowy przy pełnej sprawności stawowej. | Gościec zwyradniający ze znacznymi ograniczeniami ruchomości stawów oraz w okresie zaostrzenia. |
| Gościec mięśniowo-ścięgnisty | Gościec mięśniowo-ścięgnisty w okresie zaostrzeń oraz przebiegający z okresowymi zaostrzeniami. |
| Artropalie w przebiegu chorób przemiany materii z niewielkimi zmianami w stawach i przy dobrym stanie ogólnym. | Artropatia z ostrymi objawami skórnymi i stawowymi. |
| Choroby ortopedyczno-urazowe | |
| Stany pourazowe kości stawów (po złamaniach i zwichnięciach). | Stany pourazowe w czasie unieruchomienia, przy niezdolności do samodzielnego poruszania się, nie zrośnięte złamania. |
| Stany pooperacyjne kości i stawów przy zachowanej sprawności ruchowej umożliwiające; samoobsługę i samodzielne poruszane się. | Stany pooperacyjne z niezagojoną raną, otwartymi przetokami we wczesnym okresie po zabiegu. |
| Stany po zapaleniu mięśni, stawów, więzadeł, torebek stawowych z utrzymującym się upośledzeniem funkcji. | Stany po zapaleniu mięśni, stawów, więzadeł, torebek stawowych w okresie zaostrzeń stanu zapalnego. |
| Przewlekłe zapalenie kości w okresie klinicznego wygojenia procesu chorobowego. | Przewlekle zapalenie: a) z odczynem ogólnym b) z przetokami |
| Zmiany zniekształcające stawów w następstwie procesu zwyrodnieniowo-wytwórczego, zapalenia lub urazu. | Zmiany zniekształcające stawów powodujące znaczne upośledzenie zdolności do samodzielnego poruszania się. |
| Stany po zapaleniu gruźliczym kości i stawów wygojone klinicznie i radiologicznie. | Gruźlica kostno-stawowa wokresie czynnym, zmiany gruźlicze w innych narządach, zły stan ogólny. |
| Stany pourazowe tkanek miękkich (mięśni, więzadeł, torebek stawowych) przy nieznacznym ograniczeniu ruchomości. | Stany pourazowe tkanek miękkich: a) wcześniej niż 2 tygodnie po urazie b)ze znacznym ograniczeniem ruchomości, utrudniającym dochodzenie do pomieszczeń zabiegowych. |
| Martwice pourazowe aseptyczne kości i mięśni w okresie zdrowienia. | Chorzy z martwicą aseptyczną kości i mięśni wymagający unieruchomienia lub zabiegu operacyjnego. Ostre procesy zapalne w układzie kostnym. |
| Choroby układu nerwowego | |
| Zespoły korzeniowe szczególnie dotyczące nerwu kliszowego na tle zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa oraz lumbagie, niezależnie od ich pochodzenia. | Zespoły korzeniowe w okresie ostrych bólów z częstymi nawrotami, zaburzeniami ruchowymi i troficznymi, lumbagie z nasilonymi bólami w okresie zaostrzenia. |
Na podstawie powyższych informacji sauna może być bezpiecznie i z pożytkiem stosowana u osób w różnym wieku i o zróżnicowanej sprawności ogólnej. Ma ona znaczenie zarówno w profilaktyce jak i w lecznictwie. Odgrywa sporą rotą w profilaktyce przeciążeniowej narządu ruchu jak i w procesach terapii pourazowej. Na podstawie wskazań oraz przeciwwskazań sauną można z powodzeniem stosować jako działanie uzupełniające i wspomagające proces leczenia pacjentów terapeuty manualnego.
Źródło: Marszałek S. Szapowałow N.: Sauna – wpływ na funkcje organizmu i sposób stosowania. Medycyna Manualna, 2002, Tom IV, nr 1,2.
W pkt 2 jest blad wg mnie. Zwiekszony metabolizm jest zwiazany z ukladem PRZYwspolczulnym a nie wspolczulnym. Uklad przywspolczulny pobudza produkcje sokow trawiennych, zwieksza perystaltyke jelit i zwieksza do nich doplyw krwi. A wspolczulny to wszystko hamuje.
Jest dobrze, układ przywspółczulny to spanie i trawienie, współczulny to wysoki metabolizm reakcji obrony i walki (z ciepłem).